Bəzi rəvayətlərdə ildırım və göy gurultusunun yaranmasına səbəb mələklərin sədası və şallaq vurması kimi göstərilib. Bunun açıqlaması nədir?
Sualda işarə olunduğu kimi, bir mürsəl rəvayətdə belə gəlmişdir: 
وَ سَأَلَ أَبُو بَصِيرٍ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنِ الرَّعْدِ أَيَّ شَيْ‏ءٍ يَقُولُ قَالَ إِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ الرَّجُلِ يَكُونُ فِي الْإِبِلِ فَيَزْجُرُهَا هَايْ هَايْ كَهَيْئَةِ ذَلِكَ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَمَا حَالُ الْبَرْقِ فَقَالَ تِلْكَ مَخَارِيقُ الْمَلَائِكَةِ تَضْرِبُ السَّحَابَ فَيَسُوقُهُ إِلَى‏ الْمَوْضِعِ الَّذِي قَضَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهِ الْمَطَرَ.
Məzmunu belədir: Əbu Bəsir İmam Sadiqdən göy gurultusu nə kimi şey olduğu barədə soruşdu. Həzrət buyurdu ki, göy gurultusu dəvə otaran kəs kimidir ki, onu qovmaq üçün "Hay-hay!” şəklində səs çıxarar. Əbu Bəsir soruşdu: Sənə qurban, bəs ildırımın nə kimi durumu vardır? Buyurdu: "İldırım mələklərin kəməridir ki, onlarla buludları vurar, izzət və cəlal sahibi Allahın yağış yağması üçün təyin etmiş olduğu yerə sarı sürərlər”.

 (Əyyaşi, "Ət-Təfsir”, c.2, s.207; Şeyx Səduq, "Mən la yəhduruhul-fəqih”, c.1, s.525-526)
_______________________
Buna bənzər sair rəvayətlər də mövcuddur ki, "rəvayət etdi” və "mərfu” formasında göy gurultusu və ildırım barədə nəql olunmuşdur.

 ("Mən la yəhduruhul-fəqih”, c.1, s.526); Kuleyni, "Əl-Kafi”, c.8, s.218-219) Habelə buna bənzər rəvayətlər Əhli-Sünnənin təfsir (Məsələn, Qutubi, "Əl-Came li-əhkamil-Quran”, c.1, s.217; Zəməxşəri, "Əl-Kəşşaf ən həqaiqi ğəmavidit-tənzil”, c.2, s.519) və rəvayət (Məsələn, Tirmizi, "Sünənüt-Tirmizi”, c.5, s.294; Nisai, "Əs-Sünənül-Kübra”, c.8, s.218)

mənbələrində Allah Rəsulunundan nəql olunmuşdur.
1 – Bu cür rəvayətlərdə deyilmiş olanın zahiri nəzərdə tutulan deyil. Əksinə, misal və təşbih babındandır. Başqa bir ifadə ilə desək, həmin dövrün cəmiyyətində ildırım və göy gurultusunun təbii və qeyri-təbii amil və səbəbləri barədə heç bir agahlıq yox idi. İmamlar bu cür ifadələr ilə istəyirdilər ki, görünməyən və tanınmayan qüvvələrdən xəbər versinlər və Allahın qüdrətini camaata çatdırsınlar. Əgər İmam həmin dövrdə Allahın əmri ilə agahlıq tapdığı həqiqətləri bu günün açıqlaması şəklində izah etsəydi, həmin camaat başa düşə biləcəkdimi? Məlumatı bilinməyən məfhumları təşbih yardımı olmadan həmin dövrün cəmiyyəti üçün bəyan edəcək başqa bir üslub mümkün idimi? O zaman nəticə etibarı ilə demək olar ki, bu cür ifadələr yalnız barəsində heç bir məlumat olmayan qüvvələri tanıtmaq üçün bir nümunə, misal mövqeyində olmuşdur.
2 – Buna baxmayaraq, bir çox təbii məsələləri qeybi işlərə nisbət vermək onun təbii amillərini danmaq deyil. Necə ki, bir çox hədislərdə gecə-gündüzün qoruqçu və mələklərindən, ölüm mələklərindən, möminlərə yardım etmək və onların aramlıq tapması naminə göndərilən elçilərdən söz açılmışdır.

 (Seyid Məhəmmədtəqi Müdərrisi, "Təfsiri-Hidayət”, c.1, s.149)
________________________
Məsələn, bunun kimi: İmam Sadiq İmam Əlidən yağış qətrələri barədə belə dediyini nəql etmişdir: Elə bir yağış qətrəsi yoxdur ki, onu yerinə çatdırsın deyə, yanında bir mələk olmasın və heç bir yağış damlası səmadan müəyyən say və məlum miqdara malik olmadan enməz”.

 ("Əl-Kafi”, c.8, s.239)
___________________________
Bütün bunlar onu göstərir ki, Allah təbiət üzərində mələkləri vəkil etmişdir. O cür ki, təbiəti bəşərə əldə olunan etsin. Bu üzdən, göy gurultusu və ildırımın öz təbii amilləri olsa belə, başqa bir baxışdan, mələklər vasitəsilə Rəbbin idarəçiliyi altındadır. Yəni mələklər bu hadisələrin batini səbəbləridir.

 (Seyid Əbdülhüseyn Təyyib, "Ətyəbul-Bəyan fi Təfsiril-Quran”, c.1, s.425)
____________________
 @sireyiaseqan

www.ehlibeyt.info